Położenie - Gmina Węgorzewo
Węgorzewo nazywane było przed wojną "Bramą do Mazur", gdyż stąd żeglarze wyruszają w rejs po szlaku, który przez jeziora i kanały prowadzi aż do Rucianego - Nidy czy Pisza. Głównymi ośrodkami turystycznymi w gminie są wsie Ogonki i Kal położone nad j. Święcajty, a także port w Sztynorcie nad Jeziorem Sztynorckim. Tutaj oprócz noclegu i wyżywienia każdy może skorzystać z przystani, wypożyczyć sprzęt wodny lub rowery. Władze stolicy powiatu podejmują wiele działań ekologicznych. W 1996 roku zakończono budowę oczyszczalni ścieków i składowiska odpadów komunalnych. W 1995 roku Węgorzewo otrzymało wojewódzką nagrodę w konkursie na najbardziej ekologiczną gminę, w 1997 nagrodę za zagospodarowanie odpadów na terenach wiejskich, a w 2001 roku dwie nagrody: za najlepiej rozwiązaną gospodarkę wodno-ściekową na wsi i za technologię przeróbki osadów ściekowych i możliwość ich rolniczego wykorzystania.
Samorząd Węgorzewa podpisał umowy o współpracy z francuskim miastem Leffrinckoucke, rosyjskim Czerniachowskiem, ukraińskim Jaworowem, niemieckim Rotenburgiem i departamentem Loir-et-Cher we Francji. Współpraca polega na wakacyjnej wymianie młodzieży, promocji miasta poza granicami kraju, w zakresie pomocy gospodarczej i w ochronie środowiska.

Walory turystyczne
 Kiedy ok. 10000 lat temu nastąpiło ocieplenie klimatu, w wyniku cofnięcia lądolodu powstał zróżnicowany krajobraz morenowy z tysiącami malowniczych jezior. Wycinanie lasów od czasów krzyżackich, budowanie tam na rzece powodowały podnoszenie się poziomu wody i w XVI w. nastąpiło połączenie kilku jezior w jedno duże - Mamry. Wody jezior: Mamry, Święcajty, Stręgiel, Kirsajty, Łabap, Oświn i Rydzówka są I i II klasy czystości.
Z dawnej puszczy porastającej te ziemie niewiele zostało, ale można jeszcze odnaleźć wyjątkowe okazy fauny i flory. W Puszczy Boreckiej chroni się bogaty drzewostan w rezerwatach: Lipowy Jar, Wyspa Lipowa, Borki, a w rezerwacie Mazury- zbiorowiska leśne wraz z jeziorami. Siedliskiem wielu gatunków ptaków i ssaków jest również rezerwat krajobrazowo-leśny Piłackie Wzgórza z najwyższym wzniesieniem Górą Piłaki (210 m n.p.m.).

Na terenie Puszczy żyją na wolności żubry. Nad jez. Łękuk na Diablej Górze znajduje się Stacja Kompleksowego Monitoringu ¦rodowiska. Lasy powiatu są idealnym uzupełnieniem jezior i dodatkowym walorem turystyczno-rekreacyjnym. Rzadkie okazy fauny i flory są chronione w licznych rezerwatach przyrody, a potężne drzewa i wielkie głazy są jej pomnikami. Do najciekawszych rezerwatów należą: - Rezerwat faunistyczny "Siedmiu Wysp" obejmujący jez. Oświn, bagna, nieużytki i ok. 100 ha lasów liściastych. Istnieją tu doskonałe warunki dla ptactwa wodno - błotnego. Gnieżdżą się tu czapla siwa, żuraw, perkoz dwuczuby, bocian czarny. Zarastające połacie wodne są naturalnym siedliskiem żółwia błotnego i norki. W 1983 roku rezerwat objęto międzynarodową konwencją "RAMSAR", dotyczącą ochrony najcenniejszych obszarów wodno-błotnych. Na początku lat dziewięćdziesiątych sprowadzono tu ze stacji hodowlanej PAN w Popielnie koniki polskie.

- Rezerwat krajobrazowy na jez. Mamry- obejmujący wyspy tego jeziora (z wyjątkiem wyspy Kirsajty), o łącznej powierzchni 239 ha, trzcinowiska i głazy wystające z wody. Na torfowiskach wysokich tych wysp spotyka się reliktowe gatunki flory arktycznej. Szczególnie interesująca jest wyspa Upałty gdzie rosną 400-letnie lipy i dęby oraz rzadkie okazy roślinności zielnej: lilia złotogłów czy pełnik europejski.
- Rezerwat krajobrazowy obejmujący półwysep i wyspy na jez. Rydzówka (26 ha), utworzony w celu ochrony miejsc lęgowych ptaków wodnych i błotnych. Najliczniej występuje tu kormoran, w czasie przelotów wiosennych i jesiennych odpoczywają ogromne stada dzikich gęsi, wśród których osobliwością jest gęś Suszkina i gęś zbożowa. - W rezerwacie leśnym "Mokre" (7 ha) chroniony jest fragment lasu olszowo-jesionowego ze starymi dębami w wieku ok. 140 lat.

Lasy na terenie powiatu węgorzewskiego to oaza zwierzyny łownej. Doskonałe warunki bytowania znalazły w nich jelenie, sarny, rysie, borsuki, pospolite lisy i jenoty, a także przychodzące z Puszczy Boreckiej największe dziki. Obfitą bazę żerową, spokój, dobrze rozwiniętą sieć kanałów i rowów melioracyjnych znalazły na terenie powiatu bobry, o czym świadczą licznie spotykane żeremia. W lasach dzierżawionych przez miejscowe koła łowieckie ("Mazury", "Cyranka" i wojskowe "Żbik") można spotkać także wilki.

Ze względu na spadek liczebności łosia wprowadzono zakaz polowania na tego pięknego zwierza. Szczególnym upodobaniem wśród myśliwych miejscowych i zagranicznych cieszy się jesienne polowanie połączone z uroczystym obchodem dnia św. Huberta, zakończone tradycyjnym ogniskiem, na którym można zjeść pieczonego dzika i inne przysmaki z dziczyzny.

Historia - Węgorzewo
W średniowieczu okolice jeziora Mamry zamieszkiwało staropruskie plemię Galindów. Obronny gród Angetete został zdobyty przez Krzyżaków w 1256 roku. Prawdopodobnie na jego miejscu Krzyżacy wznieśli drewniany zameczek już w roku 1256. Powstaje przy nim osada służebna spełniająca również funkcję targową (wzmiankowaną już w 1341 r.) W jednej z wypraw przeciw Krzyżakom książę trocki Kiejstut, współrządca Litwy niszczy zamek i osadę (zima 1365 r.).

Pozostałości osady zostały potem zalane przez wody Mamr (II połowa XVI wieku). W 1398 roku w odległości ok. 2 km od zniszczonej forteczki Krzyżacy wznoszą zamek murowany na rzecznej wyspie okolonej wodami Węgorapy. Otrzymuje nazwę Angerburg. Tak też nazywało się miasto do 1945 r. (Mazurzy stosowali nazwę Węgobork). Pierwsza próba lokacji miasta nastąpiła w 1412 r., a w 1450 r. Angerburg posiadał już ukształtowaną administrację miejską. Osadnictwo koncentrowało się wokół zamku - podgrodzie z karczmą, ogrodnikiem, potem młynem. Nowa osada, w odległości 800m od zamku zwana początkowo Gieratową Wolą, potem Nową Wolą powstaje w początkach XVI w. Jeszcze przed uzyskaniem praw miejskich (14 IV 1571 r.) starostwo węgorzewskie rozciąga się aż po rzekę Jarkę (dopływ Gołdapy, na wschód od nieistniejącej wówczas Gołdapi. Miasto rozwinęło się wskutek żywiołowej kolonizacji polskiej osadników z Mazowsza. Na obszarze dzisiejszego Placu Grunwaldzkiego powstało osiedle wokół prostokątnego rynku (90 m x 48 m), chronione fosami i palisadami z trzema bramami: Królewiecką, Litewską i Polską. Stylowy, gotycki ratusz stanowił wówczascentralny punkt miasta (gotyckie założenia planu miasta zoatały zachowane do dziś). Ratusz stał tylko 20 lat, w 1608 r. spłonął. W 1556 r. zbudowano dużą hutę żelaza produkującą surówkę z miejscowej rudy darniowej (zniszczona przez Tatarów 100 lat później). Pierwsza kaplica powstała jeszcze w drewnianym zamku, na którym w 1340 r. biskup warmiński i biskup sambijski określają granice swoich diecezji. Wraz z budową zamku murowanego założono w nim kaplicę. Pierwszy drewniany kościół wybudowano w 1528 r., ogień strawił go w 1608 roku. Obecny kościół - wówczas protestancki - pod wezwaniem św. Piotra i Pawła wzniesiono w latach 1605 - 1611.
Angerburg był trapiony licznymi klęskami żywiołowymi, przede wszystkim pożarami - ze względu na zwartą drewnianą zabudowę - i - epidemiami - ze względu na brak higieny. Najwięcej ofiar pochłonęła dżuma zawleczona do Polski w 1702 r. przez wojska szwedzkie. Mimo zarządzeń władz lokalnych przeciw dżumie na Prusy epidemia przeniknęła pod koniec sierpnia 1708 r. W ciągu dwóch lat 1709 - 1710 zmarło na tę chorobę 1111 osób. W walce z tą chorobą i pomoc ludzim zaangażowany był Jerzy Andrzej Helwing. Cmentarz ofiar dżumy znajdował się tam, gdzie dzisiaj znajduje się stary, poniemiecki cmentarz przy dawnym zespole opieki socjalnej "Betesda". Ci, którzy ocaleli żyli przeważnie bardzo długo (sześciu ponad 100 lat) - uodpornieni na zarazki. W 1710 r. na terenie kamery węgorzewskiej nastąpił szał zawierania małżeństw, co było zrozumiałe w owych ciężkich czasach - nikt nie był pewny przyszłości.
Angeburg Bywały i takie zdarzenia, jak np. okrutnej mocy huragan, który 17 stycznia 1818 roku w ciągu 7 godzin zniszczył las miejski i zburzył szereg domów w mieście i okolicy czy teź długa i surowa zima 1837 - 1838, po której wodociągi miejskie odmarzły dopiero na początku czerwca, a pojedyncze bryły lodu na polach i w lasach przetrwały w ciągu chłodnego lata do następnej zimy.

Na wysokim poziomie stało szkolnictwo od początku założenia tzw. szkoły łacińskiej (1570 rok), której ukończenie uprawniało do podjęcia studiów uniwersyteckich. W 1801 r. liczyła 175 uczniów (najwięcej w porównaniu z pozostałymi szkołami łacińskimi, za wyjątkiem Królewca). W 1829 r. przeniesiono do Węgorzewa seminarium nauczycielskie (pierwsze na Pojezierzu Mazurskim). Mimo nazwy "seminarium polskie" (do 1860 r.) założono je w celu prowadzenia akcji germanizacyjnej. W 1924 r. w budynkach po zlikwidowanym seminarium powstaje gimnazjum. Przed ostatnią wojną w Angerburgu było 9 szkół. W początkach XIX w., do 1818 r. Angerburg był "stolicą" okręgu, w skład którego wchodziły m.in. Ełk i Giżycko. Od 1821 do 1975 roku Angerburg (Węgorzewo) był siedzibą powiatu należącego do okręgu gąbińskiego (do 1945 r.), a potem do woj. olsztyńskiego. Obecnie Węgorzewo jest powiatem w województwie warmińsko - mazurskim.

Rozwój miasta został zahamowany w początkach XIX wieku. Po wyniszczających skutkach wojen napoleońskich Węgorzewo rozwijało się wolniej niż inne ośrodki Prus Wschodnich. Przyczyniło się do tego m.in. późne połączenie miasta liniami kolejowymi (pierwsza dopiero w 1898 r.), a także upadek rękodzielnictwa i miejscowego drobnego przemysłu nie wytrzymującego konkurencji wobec zachodnioniemieckiego wielkiego przemysłu. Okres rozkwitu miasta nastąpił po pierwszej wojnie światowej. Wśród kilku czynników rozwoju należy wymienić upowszechnienie turystyki. Najsłynniejszą postacią, Węgorzewianinem , czy też mieszkańcem Angerburga był Jerzy Andrzej Helwing (1666 - 1748), największy przyrodnik pruski zwany pruskim Pliniuszem. W XVIII w. przebywał w Angerburgu dwukrotnie król Polski Stanisław Leszczyński bawiąc przejazdem na zamku węgorzewskim. Spotykał się m.in. z Helwingiem, od którego nabył kilka okazów przyrodniczych. Jerzy Andrzej Helwing (1666 - 1748) Z głów państw prócz elektorów i królów pruskich w Węgorzewie bywał w czasie ostatniej wojny niesławnej pamięci Adolf Hitler. W 1974 r., we wrześniu zajechał do miejscowej jednostki ówczesny I sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Kilkugodzinną prywatną wizytę złożył wiosną 1999 roku Aleksander Kwaśniewski.

Spalone już po zakończeniu wojny przez Armię Czerwoną Węgorzewo, a następnie wyburzone (szczególnie śródmieście) - 80% strat zabudowy - zostało odbudowane. Charakter zabudowy odbiega niestety od nieistniejącej stylowej, z indywidualną ormanentyką w odniesieniu do każdego budynku zabudowy istniejącej do 1945 roku, z ktorej pozostały tylko nieliczne budowle.

Współcześnie Węgorzewo, któremu nie przywrócono w 1999 roku funkcji miasta powiatowego spełnia rolę zaplecza usługowo - produkcyjnego dla rolnictwa. Dla liczącego około 12 500 mieszkańców miasta duże znaczenie ma turystyka ograniczona niestety do sezonu letniego. Okolice Węgorzewa są bardzo malownicze. Zachęcają do zwiedzania, uprawiania turystyki kwalifikowanej i sportów w każdej porze roku.